Ik persoonlijk ben een voorstander voor het gebruik van de kaart en het kompas. Én nietemin je eigen richtingsgevoel, sommige mensen hebben een beter richtingsgevoel dan andere mensen. Dit is een vaardigheid die eenvoudig te trainen/onderhouden is. Als ik gebruik zou maken van een GPS zou dit zijn als dubbele check om te kijken waar ik ben op de kaart.
TIP: Loop je, bijvoorbeeld op een zondag in het bos bij de Lage Vuursche of op de Veluwe, houd dan een denkbeeldige hemelsbredelijn tussen jou en je auto/motor. Bij elke bocht in het terrein veranderd de hoek van die hemelsbredelijn mee in je hoofd. In het begin kan dit best lastig zijn, later doe je het zonder na te denken. Wel heel nuttig om je richtingsgevoel te trainen.
Door de komst van de GPS (Global Positioning System) is het geen kunst meer om je weg terug te vinden of om de weg te vinden. GPS is een heel goede technologische uitvinding die je zeker in jouw voordeel kan en moet gebruiken. Maar zoals met alle technologische vooruitgang wordt het oude "ambachtelijke" oriënteren overbodig. Geen probleem zou je zeggen ik heb toch mijn GPS met, 6 duracel lithium batterijen waar die roze konijnen ook hardstikke hard en lang op gaan man!
Ok, goed punt. Maar nu het volgende scenario. Je bent, met je mooie gore-tex pak en je merk schoentjes en misschien wel je gezin, lekker aan het wandelen in de mooie wilde Noorse natuur. En plotseling denk je; Hé? Mijn scherm wordt steeds vager en plots... een streep en ... niets. Daar sta je dan. Geen paniek ik druk wel opnieuw op de aan/uit knop. Zie je wel hij doet het weer ...streep... . O, toch niets.
Stel je hebt een vooruitziendeblik en je hebt met dit soort gevallen rekening gehouden en bij de aanschaf van je toch al prijzige GPS, EXTRA batterijen gekocht. Dan zeg ik, goede trip verder en ik hou mijn mond. Zo niet, lees verder.
Maar... heb je, zoals velen met jouw, een rotsvast vertrouwen in technologie en een NIET zo'n vooruitziendeblik of heb je niet bij het KCT Luchtmobiel of de mariniers gezeten dan sta je daar in de bergen aardig beteuterd te kijken.
Oriënteren is een kunst en zowel bij dag als nacht mogelijk. Ik beperk me hier tot de basis. Een kaart en kompas werken niet op batterijen wat als voordel heeft dat je hen altijd kan gebruiken. Heb je echter nooit met kaart én kompas gewerk dan kom je ook niet veel verder. Hieronder zal ik uitleggen hoe een kaart te oriënteren. Wat heb je hierbij nodig?: 1 een kompas, 2 een kaart van het gebied waarin jij je bevindt, 3 weten waar je bent (daar ga ik bij deze uitleg vanuit, hoe je jezelf kan vinden zal ik in een volgend onderwerp uitleggen)
De kaarten die ik het liefst gebruik tijdens tochten hebben een schaal van 1:50000.
Het georiënteerd leggen van een kaart heeft als voordeel dat het noorden op de kaart ook het noorden is in het echt. Je kijkt als het ware met een "helikoptervieuw" naar het gebied waarin jij je bevindt. Ik ga nu niet dieper in op uitleg van details, ik leg hier uit hoe je een kaart kan oriënteren.
Het kompas
De kaart
De licht blauwe lijnen die over de kaart horizontaal en verticaal lopen vormen de grid van een kaart. De vierkanten die gevormd worden zijn 1000 meter bij 1000 meter op een kaart met een schaal van 1:50000.
Ik zal nu uitleggen hoe je een kaart georiënteerd, naar het noorden, kan krijgen.
Leg het kompas met zijn oriëntatielijnen precies op de grid lijnen van de kaart, zodat alle lijnen paralel met elkaar lopen. Draai daarna kaart en kompas tegelijkertijd totdat de kompasnaald het magnetisch Noorden aanwijst.
Nu ligt de kaart georiënteerd.
Tot ziens en tot de volgende keer.
------------------------------------------------------------------------------------
Het doorgeven van coördinaten of het kunnen lezen van coördinaten kan in noodgevallen je leven redden of je kan nog eens terugkeren naar hetzelfde bergmeer. Tegenwoordig lopen een heleboel mensen met een GPS. Hierop zijn coördinaten makkelijk af te lezen, dus geen probleem. MAAR stel je hebt geen GPS of hij is stuk/batterijen zijn leeg, wat dan? Hopelijk heb je ook een "ouderwetse" papieren kaart bij je, hier een korte uitlegover het oplezenen/vinden van jouw lokatie op de kaart aan de hand van de getallen op de kaart, jouw coördinaten. Voorwaarde voor het aflezen van je coördinaten/kaartreferentie is dat je weet waar je bent.
De wereld is verdeeld in zones (UTM). De zone van jouw (1:50000) kaart kan je vinden onderaan in het midden bij de schaal. Ga dan uit van de blauwe getallen die langs de assen staan op je kaart.
Het UTM-system
Tegenwoordig worden breedtegraden in mindre mate gebruikt. In de meeste gevallen wordt de lengtegraad aangegeven. Dat betekent dat er zowel 31U als UTM31 kan staan. Beide getallen geven de zelfde manier van het aflezen van de kaart aan.
Zoals de kaart hierboven aangeeft ligt Nederland in UTM31. Vervolgens neem je de linkeronderzijde van je kaart als uitgangspunt. (Lees van links naar rechts en eerst vertikaal dan horizontaal)
LET OP!De vertikale waarden lees je af onderaan en de horizontale waarden lees je af aan de linkerzijde van de kaart.
Vertikale waarden (onderaan).
Vind op de horizontale as je lengtewaarde. (Staat hier maar 1 getal plaats daar dan een 0 voor) Je eerste getal is bijvoorbeeld 03. Vervolgens vind je de vertikale ruitwaarde bijvoorbeeld 33. Dan verdeel je van links naar rechts tussen vertikale waarde 33 en 34 de ruit in tiendelen. Jouw punt ligt ter hoogte van bijvoorbeeld 8.
Horizontale waarden (linker zijkant).
Vind op de vertikale as(linkerzijde) de breedte waarde (Staat hier maar een getal plaats daar dan een 0 voor) Je eerste getal is bijvoorbeel 66. Vervolgens vind je de horzontale ruitwaarde (Lees van beneden naar boven) bijvoorbeeld 82. Dan verdeel je van beneden naar boven tussen de horzintale waardes in 82 en 83 de ruit in tiendelen. Jouw punt ligt bijvoorbeeld op 5.
LET OP!Als je tiendelen telt in de ruit en jouw positie ligt bijvoorbeeld tussen 6 en 7 rond dan altijd af naar benden en neem 6
Jouw volledige coördinaat is dan:
UTM31 03338 66825
Kort samengevat:
UTM31 de kaartzone
Lengte graad:
03 de lengtewaarde
33 de ruitwaarde waarin jij je bevindt
8 het tiende getal tussen de beide ruitwaardes waarin jij je bevindt
Breedte graad:
66 de breedtewaarde
82 de ruitwaarde waarin jij je bevindt
5 het tiende getal tussen de beide ruitwaardes waarin jij je bevindt
Zone Lengte Breedte
UTM31 03338 66825
Vragen? Stel ze gerust.
Groeten Tom
-----------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------------
Ik zelf gebruik altijd kaarten met een schaal van 1:50 000. Deze schaal houdt in dat 1 cm op de kaart 500 mtr (50000 cm) in werkelijkheid is.
Schaal Op de kaart In het terrein
1:5 000 1 cm 5 000 cm = 50 mtr
1:10 000 1 cm 10 000 cm = 100 mtr
1:50 000 1 cm 50 000 cm = 500 mtr
1:100 000 1 cm 100 000 cm = 1 km
Schaal Op de kaart In het terrein
1:5 000 1 cm 5 000 cm = 50 mtr
1:10 000 1 cm 10 000 cm = 100 mtr
1:50 000 1 cm 50 000 cm = 500 mtr
1:100 000 1 cm 100 000 cm = 1 km
.jpg)
